Sommige schrijvers zijn aantoonbaar positiever

Gertrude - automatische manuscriptbeoordeling - digitale manuscriptvergelijking

Ilja Leonard Pfeijffer schrijft positiever dan Jan Wolkers. Het woordgebruik van de auteurs werd door het computerprogramma Gertrude vergeleken met enige duizenden woorden die door studenten beoordeeld zijn op hun positiviteit of negativiteit. Ieder woord kreeg een score voor de ‘valentie’, de mate van positiviteit of negativiteit. Via steekproeven uit verschillende romans van een schrijver kon zo worden vastgesteld welke schrijver gemiddeld de positiefste woorden gebruikt, en wie vaker negatievere woorden schrijft.

Woorden kunnen sterk verschillen in hun gevoelswaarde, oftewel hun ‘valentie’. Heel positief is bijvoorbeeld het woord ‘aaien’, terwijl het woord ‘haat’ erg negatief is. Door de waarden van de herkende woorden op te tellen en het gemiddelde te berekenen, werd voor verschillende bekende Nederlandse schrijvers een gemiddelde valentiescore berekend.

Ilja Leonard Pfeijffer blijkt de positiefste schrijver. Hij kiest naar verhouding vaak positieve woorden. Maarten ‘t Hart zit rond het gemiddelde en Manon Uphoff schrijft van de onderzochte schrijvers de negatiefste woorden.

Het programma Gertrude gebruikt onder meer de valentiescores om de schrijfstijl van Nederlandse auteurs te vergelijken met teksten die in het programma zijn ingevoerd. De positiviteit/negativiteitsscore blijkt één van de meer stabiele kenmerken van Nederlandse schrijvers. Verschillende romans van dezelfde schrijver hebben vaak gemiddelde valenties die bij elkaar in de buurt liggen. In combinatie met enige andere kenmerken kan Gertrude zodoende een schrijver vinden op wiens stijl een ingevoerde tekst het meeste lijkt.